Yalova Edinim

Dil- iletişim ve konuşma gelişimi gelişim basamakları

​

            Çocuğun gelişimi, bilişsel, motor, sosyal-duygusal, özbakım ve dil-iletişim ve konuşma olarak birkaç alt alandan oluşmaktadır. Bu gelişim alanları elbette birbirinden bağımsız değildir ve birbirlerini etkilemektedirler. Çocuklarla ilgili değerlendirme yapılacağı zaman bütüncül bir değerlendirmenin gerekliliği göz ardı edilmemeli, sadece tek bir gelişim alanı değerlendirilerek çocuk hakkında karar verilmemelidir.  Bu yazıda, yukarıda bahsi geçen gelişim alanlarından sadece dil-iletişim ve konuşma gelişiminin kilometre taşları, gelişim basamakları hakkında bilgi verilecektir.

 

 

ALICI DİL

​

0-3 ay

• Konuşan kişiye döner ve yaklaşık 5 sn. bakar.

• Tanıdık bir ses bulduğunda sakinleşir/susar.

• Sıklıkla konuşanın ağzını ve dudaklarını izler.

3-6 ay

• Konuşan kişiyi bakınarak arar.

• Başını çevirerek sesin geldiği yönü bulur.

• Ses duyduğunda mırıldanmayı bırakır.

6-9 ay

• Adına tepki verir.

• "güle güle""anne""yukarı bak" gibi sözcükleri ayırt ediyor görünür.

• "hayır" dendiğinde durur, bakar veya çekinir.

• Aile üyelerinin adlarını ayırt eder.

• Belli bir zaman diliminde başkalarının sohbetlerine dikkatini yöneltir.

• Sık kullanılan veya sık gördüğü nesnelerin isimleri söylendiğinde onları fark eder.

9-12 ay

• "Bana ver" "nerede" gibi basit istek ve yönergeleri anlar

• Annenin baktığı yere bakar

• Müzik yada şarkı çaldığında tepki gösterir.

12-18 ay

• Duyguları gösteren yüz ifadelerine tepki gösterir.

• Bildiği nesneler sözel olarak söylendiğinde alıp getirir.

• Çeşitli vücut bölümleri adları söylendiğinde ayırt eder.

• Sorulduğunda giysi bölümleri/parçalarını gösterir.

 

18-24 ay

• İpucu için başkalarının yüzünü dikkatle izler.

• Eylem sözcüklerini anlar.

• Adı söylenen 5 yada daha fazla resmi işaret eder.

• İki aşamalı yönergelere uyar

• Kişi eklerini anlar

• Olumsuz yapıları anlar

• Sahiplik / iyelik eklerini anlar

24-30 ay

• Vücudun küçük bölümlerini gösterir.

• Genel akrabalık terimlerini bilir.

• Eylemle ilişkili nesneyi bilir.

• Yer bildiren bir terimi anlar

• Bir tane kavramını anlar

30 - 36 ay

• Resimlerde gösterilen eylemle ilişkili nesneyi bilir.

• ​

• Büyük ve küçük kavramlarını anlar

• Yer bildiren terimleri anlar

İFADE EDİCİ DİL

0-3 ay

• Acıktığını ya da rahatsız olduğunu belirten özel bir tür ağlamaları vardır.

• Yalnızken sesleme (babıldama- mırıldanma) yapar

• Memnun olduğu zamanlarda bunu belirten seslemeler yapar.

• Kendisiyle konuşulduğunda güler, sesler çıkarır.

3- 6 ay

• Yetişkinin çıkardığı sesleri taklit ettiğinde sesleme yaparak karşılık verir.

• İki tane tanımlanabilir ünlü ile heceler üretir. "ta" , "be" gibi

• Çığlık atar

• ​

6-9 ay

• Sözel oyunlar oynar

• Ünlü ünsüz sırasında hecesel tekrarlar üretir.

• Bazı uygun jestleri kullanır.

• Ayna karşısında kendi görüntüsüne seslemeler yapar.

9-12 ay

 

• Ağlamadan sesleme yaparak isteklerini belirtir.

• Değişik perdelerde/tonlarda seslemeler yapar.

• Oyuncaklarına sesleme yapar

• Bazı sözcükler için farklı bir sözcük uydurabilir.

• Bazı isteklere uygun sözel tepkilerde bulunur.

• Sıklıkla 1 ya da daha fazla belirli, anlamlı sözcük üretir.

 

12-18 ay

• Bir başkasının dikkatini bir nesneye çeker.

• Hayvan seslerini taklit eder.

• İstendiğinde 2 ya da daha fazla nesnenin adını sözel olarak adlandırır

• Kendiliğinden 5 ya da daha fazla sözcük kullanır.

• İstemediği bir eylemi durdurur.

• Nesne ya da eylem ister.

• Gideceğini anladığında kendiliğinden el sallar.

• Yetişkinin sohbet sırasında kullandığı sözcükleri anlaşılmaz şekilde taklit eder.

• Zaten sözcük dağarcığında olan sözcükleri taklit eder.

• Yeni sözcükleri taklit eder.

• Durum eki (-i hali) kullanır.

• Bilinen geçmiş zamanı (-di) kullanır.

• Sözcük dağarcığı sürekli artar.

18-24 ay

• Kendiliğinden 20 ya da daha fazla sözcük kullanır.

• İhtiyaç duyduğunda ya da istendiğinde işaret etmektense sözcük kullanmaya başlar.

• İki ya da daha fazla sözcüğü birleştirerek kullanır.

• Çevresindeki sesleri taklit eder (hayvan,araba ya da oyundaki sesler).

• Her hafta yeni sözcükler edinir ve daha fazla kullanır.

• Durum (Hal) eki (-e),(-de),(-den),(-in),(-le) kullanır.

• İyelik eklerini kullanır.

• Şimdiki zaman ekini kullanır.

• Tekil kişi eklerini kullanır.

• Çoğul ekini kullanır.

• Çoğul kişi eklerini kullanır.

• Gelecek zaman ekini kullanır.

• Öğrenilen (duyulan) geçmiş zaman ekini kullanır.

• Geniş zaman ekini kullanır.

• Soru eklerini kullanır.

• Edilgen yapıları kullanır.

• Konuşması yarı yarıya anlaşılır

24-30 ay

• İletişim amacıyla 3-4 sözcüklü cümle kurar.

• Basit sorulara uygun cevap verir.

• Giderek artan sayıda soru sorar.

• Zamirleri (adıl) kullanır.

• Jargon ile ekolali çoğunlukla biter.

• Fonemleri doğru kullanır

• Sözcük dağarcığı hızla artar.

30-36 ay

• “Acıktığında,üşüdüğünde,susadığında ne yaparsın”sorularına cevap verir.

• Sorulduğunda adını soyadını söyler.

• Kısa sohbet eder.

• Konuşması tam olarak anlaşılır.

• 200-300 sözcük kullanır.

ALICI VE İFADE EDİCİ DİL

36-48 ay

• Hikaye anlatabilir

• 4- 5 kelimelik cümleler kurabilir

• Yaklaşık 1000 kelimelik kelime hazinesi vardır

• En az bir rengi bilir, söyler

• Dün, yaz, öğle yemeği, bu gece,küçük-büyük kavramlarını bilir

• Adını ve soyadını bilir

• Yaşadığı sokağın adını bilir

• Birkaç çocuk şarkısı bilir

 

48- 60 ay

• Uzun cümleler kurabilir

• Geçmiş zamanı etkili kullanır

• Yaklaşık 1500 kelimelik kelime hazinesi vardır

• Sarı, kırmızı, mavi ve yeşil renkleri bilir

• Üçgen, daire ve kareyi bilir

• Sabahleyin, gelecek, öğle vakti gibi kavramları bilir

• Hayal ürünü konuşmalar yapabilir

• Birçok soru sorabilir.

60- 72 ay

 

• 5- 6 kelimelik cümleler kurabilir

• Yaklaşık 2000 kelimelik kelime hazinesi vardır

• Objeleri kullanım alanları ve fonksiyonları ve yapıldıkları malzeme ile tanımlar

• Konumsal ilişkileri (altında, üstüne ) bilir

• Adresini bilir

• Yaygın zıtlıkları bilir

• Aynı ve farklı kavramlarını anlar

• 10'a kadar sayar

• Bilgi almak amacıyla soru sorar

• Sağ ve sol eli ayırt eder

• Tüm cümle çeşitlerinde cümle kurar